Wat maakt visserij 'dierwaardig'?
Verbied bodemberoerende visserij. Verplicht bedwelming voor slacht, en liever nog gelijk na vangst.
Dinsdag mochten Compassion in World Farming, de Dierenbescherming, Dierencoalitie, Sea First en Vissenbescherming het rapport Naar een dierwaardige visserij en aquacultuur aan leden van de vaste Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur aanbieden.
Eerder deze week schreef ik over de aanbevelingen in het rapport voor de teelt van vissen, schelp- en schaaldieren. In deze nieuwsbrief: de adviezen voor wildvangst.
Op de website van de Dierencoalitie kun je lezen wat Harm Holman (NSC), Ines Kostić (PvdD) en Wim Meulenkamp (VVD) bij de aanbieding van het rapport zeiden.
Niet alle principes toepasbaar
Voor de kweek van waterdieren willen de organisaties dezelfde zes principes voor dierwaardigheid hanteren die in de veehouderij worden toegepast.
Bij wildvangst zijn de principes goede voeding, goede gezondheid en natuurlijk gedrag kunnen vertonen niet van toepassing. De dieren worden immers niet gehouden en verzorgd, maar leven in het wild.
Blijven over: rekening houden met de intrinsieke waarde en integriteit van het dier, en een goede omgeving (achterlaten).
Wanneer aan die vijf voorwaarden wordt voldaan, geeft dat dieren kans op een positieve emotionele toestand; het zesde principe voor dierwaardigheid.
Om hoeveel vissen gaat het?
Hoeveel vissen door Nederlandse schepen worden gevangen, is lastig in te schatten. De vangst wordt namelijk bijgehouden in gewicht. Dat geldt ook voor de Europese visquota, die jaarlijks worden bijgesteld op basis van wetenschappelijke adviezen.
Zo bracht trawlers — schepen met trechtervormige netten die in diepe wateren vissen — in 2021 ruim 400 miljoen kilo vis aan land. Vooral blauwe wijting (34 procent), haring (33 procent) en makreel (18 procent).
Kotters, die met sleepnetten over de bodem vissen in kustwateren, brachten dat jaar iets minder dan 40 miljoen kilo vis aan wal. Vooral schol (44 procent) en noordzeegarnalen (34 procent).
Op basis van de cijfers van 2007 tot en met 2016 berekent Fishcount dat Nederland jaarlijks 1,5 tot 3,5 miljard vissen uit zee vangt.
Erkenning van intrinsieke waarde
Respect voor de integriteit (de heelheid en gaafheid) en de intrinsieke, eigen waarde van het dier vereist volgens dierenbeschermers:
Bedwelming van het dier voor slacht en idealiter onmiddellijk na vangst.
Ekofish experimenteert met een techniek om vissen met een stroomstoot te verdoven. Zij zijn de uitzondering. De meeste vissen worden zonder verdoving gedood door hen bij bewustzijn open te snijden of te laten stikken op ijs. Bij haringen duurt dat zo’n 35 minuten. Kabeljauw sterft pas na een uur op het ijs.
Een andere methode is het strippen van vissen. Hierbij worden de ingewanden verwijderd terwijl de vis nog leeft. Ook dit gebeurt zonder verdoving.
Beperk de duur en de snelheid bij het slepen van netten.
Ook het drukverschil bij het omhoogtrekken van de netten en het gebruik van pompen aan boord kan leiden tot verwondering en een pijnlijke dood.
Goede omgeving
Afschaffing van bodemberoerende visserij.
Platvissen, zoals schol en tong, leven op de bodem van de zee. Kotters gebruiken daarom sleepnetten van staaldraad om deze vissen te vangen.
Een groot nadeel is dat daarbij ook andere dieren, zoals krabben, slakken en zeesterren, worden gevangen. Die niet of nauwelijks door mensen worden gegeten.
In het ‘Noordzeeakkoord’ hebben overheid, energie- en havenbedrijven, vissers, natuur- en vogelbeschermers afgesproken dat 15 procent van de Noordzee in 2030 vrij moet zijn van deze ‘bodemberoerende’ visserij. Of en hoe zich dat laat rijmen met de belofte van het nieuwe kabinet om méér ruimte op zee aan vissers te geven, is nog ongewis.
Rechtse partijen zien pulsvisserij als alternatief. Hierbij worden platvissen met stroompulsen van de zeebodem losgeweekt. Dierenbeschermers zijn sceptisch. Pulsvisserij leidt weliswaar tot minder bijvangst, maar andere vissoorten lijken er meer onder te lijden. Zo zijn in de pulskorvisserij kabeljauwen met gebroken ruggenwervels aangetroffen. Naar het effect op de elektroreceptoren van haaien en roggen wordt nog onderzoek gedaan.
Puls biedt sowieso op korte termijn geen soelaas. De Europese Unie heeft het verboden.
Er zijn ook andere manieren om bodemberoering tegen te gaan. Onder meer de kotters van Ekofish varen met kunststof touw en ballen in plaats van staaldraad. De visborden slepen daardoor niet over de zeebodem, maar ‘zweven’ erboven, waardoor er minder bijvangst is.
Correcties: Deze nieuwsbrief wekte eerder de indruk dat alleen de kotters van Ekofish met kunststof touw en ballen in plaats van staaldraad vissen. Er zijn ook andere kotters die dat doen. Verder begrijp ik dat hun ‘stunner’ nog niet op alle schepen (permanent) wordt gebruikt. De alinea over het strippen van vissen is verduidelijkt.