Voorstel Halsema leidt tot meer drugsoverlast
Een coffeeshopverbod voor toeristen leidt tot meer straathandel en openbaar drugsgebruik. Amsterdammers zijn de dupe.
Burgemeester Femke Halsema wil de verkoop van cannabis aan toeristen verbieden. Waarschuwingen van deskundigen en coffeeshops dat zo’n verbod tot meer straathandel zal leiden, neemt ze voor lief.
Toen Halsema vorig jaar aankondigde toeristen uit de coffeeshops te willen weren, zei ze dat ze overlast wilde tegengaan. Daar is in de brief die zij sindsdien naar de gemeenteraad heeft gestuurd weinig aandacht meer voor. Het verkleinen van de cannabismarkt wordt daarin als doel op zich gepresenteerd.
Uit recent onderzoek, van de Nationale Drug Monitor en het adviesbureau Breuer&Intraval, is gebleken dat coffeeshopbezoekers helemaal niet veel overlast veroorzaken. Dronken toeristen zorgen voor meer lawaai en meer schade.
Wat Amsterdammers wel stoort is dat toeristen in de buitenlucht wiet roken. Dan is een coffeeshopverbod natuurlijk het tegenovergestelde van wat je wilt doen, betoog ik in NRC: stuur ze naar binnen!
Coffeeshops hebben best ideeën
Ook ergeren omwonenden zich aan de rijen voor de deur van populaire coffeeshops en de brommers en busjes die af- en aanrijden om de winkels te bevoorraden. Die drukte pleit voor méér coffeeshops, niet minder. In de jaren negentig had Amsterdam nog 400 coffeeshops verspreid over de stad. Daar zijn er 168 van over, vrijwel allemaal in de binnenstad, maar niet op de Wallen. De gemeente heeft de andere coffeeshops gesloten in een (mislukte) poging om het gebruik naar beneden te krijgen.
Coffeeshops Barney’s, Best Friends en Sensi Seeds hebben de gemeente acht voorstellen gedaan om de cannabismarkt beheersbaarder te maken. Zij zouden coffeeshops spreiden over de stad, een keurmerk invoeren, het aantal bezoekers sturen met een app en coffeeshops bezorgdiensten aan laten bieden. Halsema heeft geen van deze ideeën overgenomen.
Toeristen komen niet alleen voor wiet
Volgens de burgemeester heeft een ingezetenenbeleid, of i-criterium, in grensgemeenten als Maastricht geholpen om coffeeshoptoerisme terug te dringen. De ene toerist is echter de andere niet. In Brabant en Limburg komen Belgen en Duitsers met de auto de grens over om cannabis te kopen en gaan vervolgens weer naar huis. In Amsterdam komen Britten en Fransen en Spanjaarden een weekend op bezoek. Ze gaan hier naar de coffeeshop, maar ook een avond uit en naar een museum.
Wiet is niet de enige reden om naar Amsterdam te komen. Van de 22 miljoen toeristen die de stad voor de coronapandemie bezochten, gingen er zo’n 5 miljoen naar een coffeeshop. Dat waren niet allemaal buitenlanders; 6 van de 22 miljoen toeristen waren Nederlandse bezoekers.
Alle onderzoeken laten hetzelfde zien
Halsema schrijft dat onderzoekers het ‘lastig’ vinden om te voorspellen wat toeristen zullen doen. Dat valt wel mee. Alle deskundigen en enquêtes wijzen erop dat Amsterdam met een illegale verkoop van cannabis aan honderdduizenden toeristen te maken krijgt wanneer het de coffeeshops voor buitenlanders sluit.
In 2016 zei de helft van de buitenlandse coffeeshopbezoekers door een straathandelaar te zijn benaderd. In een enquête die de gemeente zelf onder meer dan 1.000 bezoekers van de Wallen hield, zei de helft alsnog naar Amsterdam te zullen komen als een ingezetenencriterium wordt gehandhaafd. 40 procent zei wel op een ‘andere manier’ aan hasj of wiet te zullen komen.
Recent onderzoek van I&O dat in opdracht van de Bond voor Cannabisdetaillisten ook buiten het Wallengebied werd uitgevoerd, bevestigde dat beeld: 17 procent zei cannabis op straat te zullen kopen, 11 procent elders op de illegale markt, en 13 procent zou een Nederlandse kennis vragen om het voor hen in de coffeeshop te halen.
Zeker: meer ellende voor Amsterdammers
Halsema erkent dit risico. Ze waarschuwt dat er meer politie en handhaving nodig zal zijn. Maar de stad komt al politieagenten en boa’s tekort.
Er zal niet alleen meer op straat worden verhandeld; het risico dat toeristen te veel cannabis nemen, of het in combinatie gebruiken met alcohol of een andere drug, neemt toe. In de coffeeshop is dat niet toegestaan en kunnen gebruikers informatie krijgen over verstandig gebruik. Op straat en in het hotel zal het vaker mis gaan. Dat is ook een reden waarom de Koninklijke Horeca Nederland tegen het voorstel is.
Halsema weet dat eerdere pogingen om het aanbod van cannabis terug te dringen hebben gefaald. Toch heeft ze goede hoop dat de ‘drugstoeristen’ deze keer wegblijven, waardoor er nog meer coffeeshops kunnen sluiten, waardoor de overlast — waar het allemaal om te doen was — zal afnemen.
Het is de ene aanname gestapeld op de andere met als enige zekerheid dat Amsterdammers de komende jaren worden opgezadeld met meer straathandel en meer openbaar drugsgebruik.