Tweede Kamer dwingt minister alsnog stroomwapens in veehouderij te verbieden
Femke Wiersma was liever nog een keer met de sector 'in gesprek' gegaan.
De Tweede Kamer dwong minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) woensdag om toch een verbod op stroomstootapparatuur in de veehouderij door te zetten.
Wiersma’s voorganger, Piet Adema (CU), kondigde zo’n verbod voor de zomer aan nadat Varkens in Nood — één van de zestien organisaties in de Dierencoalitie — beelden naar buiten had gebracht waarop was te zien hoe veetransporteurs varkens mishandelden met elektrische schokken.
De Tweede Kamer nam in 2021 al een motie van Leonie Vestering (PvdD) en Sandra Beckerman (SP) aan om ‘elektrische prikkers waarmee stroomschokken worden gegeven’ te verbieden.
In 2022 nam de Kamer nóg een motie aan, deze keer van Vestering en Thom van Campen (VVD), om zo spoedig mogelijk te komen tot een verbod op stroomstootapparatuur. Alle partijen behalve Forum voor Democratie stemden voor.
Toch schreef schreef Wiersma vrijdag aan de Tweede Kamer dat ze eerst ‘in gesprek’ wilde met ‘de sector’ om ‘samen met de sector tot een gedragen werkwijze [te] komen.’
Met het oog op de afspraak in het Hoofdlijnenakkoord dat nieuwe nationale koppen op Europese regels moeten worden voorkomen, hoop ik zo tot afspraken te komen die waar mogelijk een verbetering vormen voor het dierenwelzijn en tegelijkertijd worden gedragen door de partijen die ze in de praktijk moeten brengen.
Daar ging de Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur niet in mee.
Discussie over koppen
‘De definitie van een nationale kop is volgens de VVD in elk geval niet: alles wat de BBB niet leuk vindt,’ sneerde Van Campen tijdens het debat.
Ik kan me voorstellen dat de BBB het handhaven van bepaalde dierenwelzijnsregels ook kwalificeert als een nationale kop. Dan kunnen we met elkaar wel inpakken.
Ook Dion Graus (PVV) vond dat een verbod ‘niets’ met nationale koppen had te maken:
Als [Geert Wilders] wist dat onder nationale koppen dierenmishandeling was verstaan, was ‘ie er nooit mee akkoord gegaan.
Dierenmishandeling, zei Graus, is gewoon een strafbaar feit.
Als een oud vrouwtje het op zak heeft om zich te weren tegen drie hufters die haar overvallen, is het een stroomstootwapen en dat vrouwtje is strafbaar. Wat te gek voor woorden is. Onschuldige dieren die hypersensitief zijn, gevoeliger dan we allemaal bij elkaar, daar mag het wel.
Van Campen had Adema’s verbod, een algemene maatregel van bestuur, naar het debat meegenomen. Als Wiersma niet zou bewegen, dreigde hij het zelf in te dienen als initiatiefwetsvoorstel. Gelet op de brede Kamermeerderheid voor de motie-Vestering/Van Campen van 2022 (waar dus zelfs de BBB vóór had gestemd) zou de minister dan waarschijnlijk zijn overtroffen.
Europese regels
Tijdens zijn laatste Vragenuur lichtte Adema toe waarom hij had slachthuizen van een taserverbod had uitgezonderd: dat mag niet onder de EU-slachtverordening.
Volgens Wiersma laat ook de EU-transportverordening geen ruimte voor een verbod op stroomwapens bij het vervoeren van dieren van en naar buiten Nederland. Daarmee zou de uitvoering van een verbod ‘te complex’ worden.
Opvallend voor een BBB’er. De partij klaagde onder het vorige kabinet immers te pas en te onpas over alles dat niet mocht, of juist moest, van ‘Europa’.
De PvdD vroeg Wiersma schriftelijk of zij zich wilde inzetten voor hervorming van de Europese regels. Dat dan weer niet:
Ik vind het ook belangrijk dat regelgeving doeltreffend, realistisch en goed uitvoerbaar is, zeker op het boerenerf. Hierbij heeft een gelijk speelveld ook mijn aandacht. Gelet hierop, beraad ik mij nog op mijn inzet ten aanzien van dierenwelzijn op Europees niveau.
Wapen?
Kamerleden debatteerden onderling over de term ‘stroomstootwapen’. Cor Pierik (BBB) nam daar aanstoot aan:
Een keukenmes of een hamer noem je immers ook geen steek- of slagwapen.
Hij sprak liever over een ‘veeprikker’: een ‘onschuldig hulpmiddeltje, een zaklampje met een batterijtje waarmee je zieke koeien die niet overeind kunnen komen een stroomstootje geeft bij wijze van opkikkertje’.
Die uitspraak deed de wenkbrauwen fronsen van Eline Vedder (CDA), zelf melkveehouder. Van Campen vroeg wat zij ervan vond.
Ik vind het echt pertinente onzin om een veeprikker te gebruiken voor een zieke koe. Een vakman die het nodig vindt zo’n dier weer in de benen te helpen met zo’n apparaat zou zich moeten schamen.
Dat vond Graus ook:
Iedereen die hier zegt dat een dier dat niet meer kan lopen een stroomstoot moet verdienen, wat je aan een hufter moet doen die een oud vrouwtje de tas afpakt, die is niet ter zake deskundig. Die heeft ook geen recht van spreken. Dat zijn alleen maar artsen die dit kunnen zeggen. Die hebben niet voor niets vaak acht tot twaalf jaar gestudeerd.
Overtredingen zijn geen uitzondering
Het gebruik van stroomwapens in de veehouderij, transport en verzamelcentra is al aan strenge regels gebonden. De apparaten mogen niet langer dan één seconde worden gebruikt en alleen op de minst gevoelige delen van het dier, de billen en dijen.
De recente beelden van Varkens in Nood laten zien dat niet alle vervoerders zich aan die regels houden, en de beelden staan niet op zich. Eerder opnames en inspectierapporten van de NVWA bewijzen dat dierenmishandeling regelmatig voorkomt.
Toch deed Wiersma de overtredingen af als ‘excessen’. Van een ‘structureel’ probleem zou geen sprake zijn.
Dat ging er bij Esther Ouwehand (PvdD) niet in:
Je gaat één keer filmen en dit is wat je ziet. Was een paar jaar geleden ook zo.
Sector in ontkenning
De sector heeft dat altijd ontkend. Producentenorganisatie Varkenshouderij klaagde deze zomer:
Hoogstwaarschijnlijk is er vele uren heimelijk gefilmd door Varkens in Nood en laat veel beeldmateriaal een correcte laadwijze zien.
Volgens Vee&Logistiek was ‘onduidelijk’ hoe de beelden waren gemaakt (met een drone); ‘ze zijn niet altijd goed te beoordelen en ze geven een onvolledig beeld.’
Er wordt namelijk alleen in beeld gebracht wat er niet goed gaat en het meerendeel van de handelingen die wel goed gaan worden niet getoond.
Van Campen laakte destijds de houding van Vee&Logistiek, die ‘de aandacht probeert af te leiden.’ Samen met Harm Holman (NSC) en Anne-Marijke Podt (D66) vroeg hij de minister woensdag wat zij dacht te bereiken door wéér ‘in gesprek’ te gaan met de sector? Daar kwam geen antwoord op.
Holman loopt geïrriteerd weg
Wiersma bleef ondanks alle vragen en opmerkingen herhalen dat ze geen nationale koppen wilde zetten op Europees beleid. Zelfs nadat Graus, Holman en Van Campen hadden aangegeven dat een stroomstootverbod voor drie van de vier ondertekenaars van het Hoofdlijnenakkoord geen ‘nationale kop’ betekende.
Na tweeënhalf uur bereikte de irritatie een grens. Toen Holman weer ‘een bureaucratisch antwoord op een politiek-bestuurlijke vraag’ van de minister kreeg, stond hij op, veegde zijn voorhoofd af en liep hij demonstratief de zaal uit. Graus schorste.
Na zes minuten kwamen de minister en Kamerleden terug. De publieke tribune was inmiddels volgestroomd met journalisten en medewerkers die vast hadden gehoord dat er iets aan de hand was. Wiersma zei ‘absoluut niet ongevoelig’ te zijn voor de wil van de Kamer. Eind oktober of begin november stuurt zij alsnog het verbod op stroomstootapparatuur in.
En toen droop de zaal weer leeg.